Βλαστοκύτταρα: τα είδη και οι ιδιότητες τους…

Τα βλαστοκύτταρα ή βλαστικά κύτταρα είναι τα κύτταρα των ζωικών οργανισμών που έχουν την ικανότητα να διαιρούνται και να παίρνουν…

…τη μορφή οποιουδήποτε κυτταρικού ιστού. Τα βλαστοκύτταρα είναι πολυδύναμα, μπορούν δηλαδή να μετατραπούν σε όποιον κυτταρικό τύπο θέλουμε ή έχει ανάγκη ο οργανισμός.

Ανεξαρτήτως προέλευσης και επιμέρους χαρακτηριστικών, τα κύτταρα αυτά έχουν τρεις κοινές ιδιότητες:

α) πολλαπλασιάζονται και αυτοανανεώνονται για μεγάλα χρονικά διαστήματα

β) είναι αδιαφοροποίητα, δεν έχουν δηλαδή αναπτύξει δομές ούτε κατασκευάσει πρωτεΐνες, όπως κάνουν τα εξειδικευμένα κυτταρικά είδη

γ) μπορούν να αποκαταστήσουν κάθε είδους κυτταρικές βλάβες

Αφού είδαμε τις γενικές ιδιότητες των βλαστοκυττάρων, ας εξετάσουμε τα διάφορα είδη τους. Το σίγουρο είναι πως υπάρχουν πολλά και διαφορετικά είδη στον ανθρώπινο οργανισμό. Η επιστημονική κοινότητα δεν μπορεί ακόμα να πει με σιγουριά πόσες και ποιες μορφές βλαστοκυττάρων υπάρχουν στον άνθρωπο, καθώς πιστεύεται ότι κάθε όργανο του σώματος έχει τα δικά του. Ανάλογα με την προέλευσή τους και τη δυνατότητα διαφοροποίησης που αυτά έχουν, διακρίνουμε τα εξής είδη:

• παντοδύναμα: είναι τα κύτταρα του εμβρύου που προκύπτουν αμέσως μετά τη γονιμοποίησή του. Καθένα από τα βλαστοκύτταρα αυτά μπορεί να μετατραπεί σε οποιοδήποτε κύτταρο.
• ολοδύναμα: είναι τα κύτταρα που αντλούνται από το έμβρυο 4-5 ημέρες αμέσως μετά τη γέννησή του. Όπως και τα παντοδύναμα, έτσι και αυτά, μπορούν να πάρουν τη μορφή οποιουδήποτε κυττάρου του οργανισμού μας.
• πολυδύναμα: είναι τα κύτταρα των ενηλίκων που βρίσκονται στους ζωτικούς ιστούς του σώματός τους (εγκέφαλος, συκώτι, μυοσκελετικό σύστημα, μυελός των οστών κ.λπ.) και μπορούν να αυτοανανεώνονται, με περιορισμένη όμως συχνότητα.
• βλαστοκύτταρα ομφαλοπλακουντιακού αίματος: τα κύτταρα αυτά είναι μια ειδική κατηγορία των πολυδύναμων βλαστικών κυττάρων. Λόγω της αιμοποιητικής τους λειτουργίας, μπορούν να μετατραπούν σε ερυθρά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια, καθώς και σε κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι δυνατότητες της συγκεκριμένης κατηγορίας είναι πολύ μεγάλες και ότι μπορούν, υπό κατάλληλες συνθήκες, να ωριμάσουν σε κύτταρα ενός άλλου ιστού και να λειτουργήσουν ως ολοδύναμα και όχι μόνο ως πολυδύναμα.

 

Τα βλαστικά κύτταρα είναι ένα από τα ισχυρότερα όπλα στα χέρια της ιατρικής επιστήμης σήμερα. Η προσεγμένη χρήση τους μπορεί να βοηθήσει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση πολύ σοβαρών ασθενειών, των οποίων η θεραπεία μέχρι πριν από λίγα χρόνια θα ήταν αδύνατη.