Κούραση: Γιατί τη νιώθεις και στο σώμα και στην ψυχή;

Κούραση: Γιατί τη νιώθεις και στο σώμα και στην ψυχή;

Η κούραση κατά τη διάρκεια της άσκησης μπορεί να χαρακτηριστεί ως περιφερική, όταν βρίσκεται, συνήθως, μια βλάβη στο μυ, και ως κεντρική, όταν το κεντρικό νευρικό σύστημα αποτυγχάνει να οδηγήσει επαρκώς τους μύες.

Η ψυχική κόπωση μπορεί να οριστεί ως μια ψυχοβιολογική κατάσταση η οποία προκαλείται μετά από περιόδους παρατεταμένης έκθεσης σε έντονη δραστηριότητα του μυαλού.

Παρουσιάζεται με αυξημένα συναισθήματα ψυχικής κόπωσης, με μειωμένες επιδόσεις στη μάθηση και στη μνήμη και μειωμένες αποδόσεις σωματικές και οργανικές, μετά από παρατεταμένες, στρεσογόνες «αποστολές».

Κόπωση στους αθλητές: Έχει εξήγηση!

Έχει βρεθεί πως η χημεία του εγκεφάλου διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Όμως, κάποιο ρόλο παίζουν άλλοι λόγοι, οι οποίοι οδηγούν, επίσης, σε αλλαγές των συγκεντρώσεων ουσιών στον εγκέφαλο. Συγκεκριμένα, μειώνεται η συγκέντρωση ντοπαμίνης, η οποία ελέγχει σημαντικές φυσιολογικές λειτουργίες, όπως τη ρύθμιση της κίνησης, της μάθησης, της μνήμης, και αυξάνεται η συσσώρευση αδενοσίνης, ενός τροποποιητή της δραστηριότητας του νευρικού συστήματος.

Ένας αθλητής ή ένας οργανισμός ο οποίος αθλείται περιγράφει μεν αίσθημα σωματικής κόπωσης αλλά και τον εαυτό του ως «διανοητικά στραγγισμένο». Σωματική αποκατάσταση μπορεί να επέλθει, ωστόσο διανοητικά να μην έχει γίνει ανάρρωση.

Πού μπορεί να οφείλεται η γνωστική και συναισθηματική εξάντληση;
Χαρακτηριστικά αναφέρονται οι επιρροές από τα social media, οι διακρίσεις και οι χορηγίες στο χώρο του αθλητισμού, ο φόβος για τυχόν τραυματισμό που θα στερήσει τον αθλητισμό, ο φόρτος των προπονήσεων και των ταξιδιών, η έλλειψη ύπνου.

Αυτή η ψυχική κόπωση μπορεί να προκαλέσει και σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα. Το πώς εκφράζονται στον κάθε άνθρωπο και οργανισμό διαφέρει! Συχνά, εμφανίζονται σταδιακά και κορυφώνονται σε περιόδους έντονου στρες. Εάν το άγχος και το στρες συνεχιστούν τότε μπορεί να οδηγήσει τον οργανισμό στην αίσθηση ότι φτάνει σε αδιέξοδο και την ψυχική εξάντληση.

Τα συμπτώματα που παρουσιάζονται συναισθηματικά περιλαμβάνουν τα εξής:

• Ανησυχία, Απόσπαση προσοχής, Δυσκολία συγκέντρωσης
• Απάθεια, Έλλειψη κινήτρου
• Απαισιοδοξία, Αίσθημα απελπισίας
• Κατάθλιψη
• Θυμό
• Αίσθημα φόβου
• Μειωμένη παραγωγικότητα

Τα σωματικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Πονοκέφαλοι, Σωματικοί πόνοι
• Χρόνια κόπωση, Αϋπνία
• Στομαχικές διαταραχές
• Αλλαγές στην όρεξη, Μείωση ή Πρόσληψη βάρους
• Εξασθένιση του ανοσοποιητικού, Αυξημένη πιθανότητα ασθένειας

Όλα τα παραπάνω συνεπάγονται και συμπεριφορικά συμπτώματα τα οποία είναι:

• Κακή απόδοση στην εργασία
• Κοινωνική απομόνωση
• Αδυναμία τήρησης προσωπικών, εργασιακών και αθλητικών δεσμεύσεων και στόχων
• Αναβολή προπονήσεων - Δήλωση ασθένειας για αποφυγή εργασίας
• Μειωμένη απόδοση κατά την άσκηση

Άλλαξε τον τρόπο ζωής σου και ξεκουράσου!

Θα σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε το στρες και να ανακουφίσετε τα συμπτώματα της ψυχικής εξάντλησης!

• Προσπαθήστε να μειώσετε την πηγή που προκαλεί το στρες. Αν χρειαστεί ζητείστε βοήθεια από κάποιο άλλο ειδικό πρόσωπο.
• Κάντε ένα διάλειμμα από την καθημερινότητα σας. Απολαύστε μια σύντομη βόλτα ή χαλαρώστε στο μπαλκόνι απολαμβάνοντας την ημέρα.
• Επωφεληθείτε από προπονήσεις πιο ελαφριές και ευχάριστες. Μπορεί να αξιοποιηθεί ο εξωτερικός χώρος του σπιτιού ή της πολυκατοικίας.
• Ακολουθείστε τεχνικές χαλάρωσης. Βαθιές ανάσες, yoga, μασάζ.
• Προσπαθήστε να κοιμάστε σωστά ακολουθώντας το ρυθμό του 24ώρου μέσα στην ημέρα. Αν υπάρχει δυσκολία, προσπαθήστε να λάβετε κάποιο ρόφημα ή τρόφιμο πλούσια σε μαγνήσιο και μελατονίνη, σημαντικά συστατικά για τη χαλάρωση του οργανισμού και την ποιότητα του ύπνου.
• Σημαντικό να ακολουθείται ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής ώστε να τραφεί σωστά ο οργανισμός και να εκτελεί τις λειτουργίες του. Σε περίπτωση έλλειψης ή ανάγκης για επιπλέον πρόσληψης θρεπτικών, επιλέξτε το σωστό συμπλήρωμα διατροφής ώστε να μην επιβαρυνθεί ο οργανισμός σας.

Είναι σημαντική η αναγνώριση των αναγκών του οργανισμού μας αλλά και των συμπτωμάτων δυσλειτουργίας του. Με τον τρόπο αυτό θα γίνεται έγκαιρα η αναγνώρισή τους και Θα ακολουθούνται οι αντίστοιχες τεχνικές επιδιόρθωσης. Σε στρεσογόνες καταστάσεις μην το βάζετε κάτω!

Μαντώ Αθανασίου
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Βιβλιογραφία

1. How stress affects your health. (2013)
2. https://www.healthline.com/health/mental-exhaustion
3. Meeusen, R., & Roelands, B. (2018). Fatigue: Is it all neurochemistry?. European journal of sport science, 18(1), 37-46.
4. Λάμπας, Ε. (2009). Ανίχνευση του μεταφορέα της ντοπαμίνης στην παρεγκεφαλίδα μυός (Doctoral dissertation).
5. Τσιαμάκη, Ε. (2012). Αλληλεπίδραση νευροδιαβιβαστικών συστημάτων αδενοσίνης και γλουταμινικού οξέος σε διαδικασίες νευρωνικής πλαστικότητας στον ιππόκαμπο επίμυος (Doctoral dissertation).
6. Pageaux, B., & Lepers, R. (2018). The effects of mental fatigue on sport-related performance. In Progress in brain research (Vol. 240, pp. 291-315). Elsevier.
7. Martin, K., Meeusen, R., Thompson, K. G., Keegan, R., & Rattray, B. (2018). Mental fatigue impairs endurance performance: a physiological explanation. Sports Medicine, 48(9), 2041-2051.