Χαρά στην καθημερινότητα: Τι παραπάνω μπορω να κάνω;
Το μυστήριο κρύβεται σε χημικούς μεταφορείς μηνυμάτων στο σώμα μας που ονομάζονται ορμόνες και νευροδιαβιβαστές. Έχουν μεγάλη σημασία τόσο για την φυσιολογική λειτουργία του μυαλού όσο και του σώματός μας, με σημαντική επίδραση στην πνευματική μας υγεία. Κάθε προσπάθεια μας, βελτίωσης των επιπέδων τους φυσικά έχει μεγάλη αξία καθώς αν είναι εκείνοι χαρούμενοι είμαστε και εμείς!
Ορμόνες = Επικοινωνία
Οι ορμόνες είναι το μέσο επικοινωνίας για τον οργανισμό μας, όπως είναι για εμάς η ομιλία, η γραφή, η γλώσσα του σώματος. Κατά τη διάρκεια της ημέρας τα επίπεδα τους αυξάνονται και μειώνονται με χαρακτηριστικό το παράδειγμα των ορμονών που μας «ξυπνάνε» και μας «πηγαίνουν για ύπνο».
Το πρωί μας «καλημερίζει» η κορτιζόλη ενώ το βράδυ η μελατονίνη μας χτυπά την πόρτα λέγοντας μας, πως «Ήρθε η ώρα για ύπνο.». Υπάρχουν πολλές ορμόνες. Άλλες ρυθμίζουν την όρεξή μας, όπως η γκρελίνη που μας κάνει να πεινάμε και μάλλον δεν την βλέπουμε με πολύ καλό μάτι.
Υπάρχει όμως και η λεπτίνη που όπως υποδηλώνει το όνομά της μας στέλνει το μήνυμα του κορεσμού και οδηγεί στη καύση θερμίδων! Άλλες ορμόνες έχουν κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη και την αναπαραγωγή μας και άλλες μας κάνουν να νιώθουμε είτε χαρούμενοι, όπως η σεροτονίνη είτε λυπημένοι.
Δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ ορμονών και νευροδιαβιβαστών, παρά μόνο το σημείο στο οποίο δρουν. Οι χαρούμενες ορμόνες μεταφέρονται μέσω της κυκλοφορίας του αίματος στα όργανα και στους ιστούς μας, ενώ οι χαρούμενοι νευροδιαβιβαστές επικοινωνούν άμεσα με τους νευρώνες στον εγκέφαλο και στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
Χαρά κάθε μέρα: Οι ορμόνες έχουν τα ηνία αλλά εμείς τον τρόπο
Δυστυχώς για εμάς εκείνες έχουν τα ηνία στο σώμα μας και είναι αδύνατο για εμάς να ελέγξουμε τη βιολογία του σώματός μας. Το κλειδί όμως είναι στο χέρι μας και δεν είναι άλλο από την ισορροπημένη διατροφή. Μόνο εμείς μπορούμε ελέγξουμε τις τροφές που μπαίνουν στο σώμα μας και να εξασφαλίσουμε πως θα του προσφέρουμε όλες τις απαραίτητες πρώτες ύλες για να κάνει καλά τη δουλεία του.
Ποιες χημικές ενώσεις του οργανισμού μας, μας κάνουν χαρούμενους;
- Σεροτονίνη → ευεξία, χαρά, εξισορρόπηση διάθεσης
- Ντοπαμίνη → ευχαρίστηση, κινητοποίηση
- Οξυτοκίνη → ένωση, αγάπη, εμπιστοσύνη
- Ενδορφίνες → χαλάρωση, ανακούφιση από πόνο
Οι ορμόνες της χαράς όπως και η διάθεσή μας είναι μια αντανάκλαση του περιβάλλοντος, των σχέσεων, της διατροφής, της άσκησης ακόμα και της μικροχλωρίδας του εντέρου! Καλά κατάλαβες οι καθημερινές σου επιλογές είναι ικανές να επηρεάσουν την διάθεσή σου.
Η βασίλισσα των ορμονών της χαράς, η σεροτονίνη είναι απαραίτητη για τη διάθεση, την εγκεφαλική λειτουργία, τον ύπνο, την πέψη και τον καρδιακό ρυθμό. Το 90% της σεροτονίνης παράγεται στο έντερό μας και δρα σε 2 επίπεδα:
- Απελευθερώνεται στην κυκλοφορία του αίματος λειτουργώντας ως ορμόνη στα όργανα και στους ιστούς
- Λειτουργεί ως νευροδιαβιβαστής για το γαστρεντερικό νευρικό σύστημα, τον εγκέφαλο της κοιλιάς μας
Πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα έδειξαν πως τα βακτήρια που αποτελούν την εντερική μας μικροχλωρίδα συμμετέχουν στην παραγωγή σεροτονίνη! Οι τρισεκατομμύρια μικροσκοπικοί οργανισμοί που ζουν στο έντερό μας έχουν την ικανότητα να διεγείρουν τα κύτταρα του εντέρου που παράγουν σεροτονίνη.
Αυτό το μαγευτικό και πολύπλοκο σύστημα φαίνεται να οργανώνεται από τα λιπαρά οξέα βραχέας αλύσου (SCFAs) που ανήκουν στην κατηγορία των μεταβιοτικών και παράγονται από τα βακτήρια του εντέρου. Δύο από τα σημαντικότερα SCFAs το βουτυρικό και το οξικό, σύμφωνα με μελέτες, αυξάνουν την παραγωγή σεροτονίνης στο έντερο. Σημαντικό για την παραγωγή σεροτονίνης είναι και η διαθεσιμότητα της προδρόμου ένωσή της, της τρυπτοφάνης αφού το έντερο μπορεί να την μετατρέψει σε σεροτονίνη. Η τρυπτοφάνη είναι ένα απαραίτητο αμινοξύ που σημαίνει πως πρέπει να το λάβουμε μέσω της τροφής μας αφού ο οργανισμός δεν μπορεί να το συνθέσει από μόνος του.
Τροφές που ωφελούν την μικροχλωρίδα
- Παντζάρι
- Μούρα, Blackberries, Cranberries
- Όσπρια
- Μανιτάρια
- Βρώμη
- Σιτάρι
Τροφές πλούσιες σε τρυπτοφάνη
- Ηλιόσποροι
- Βρώμη
- Σιτάρι
- Κινόα
- Σπιρουλίνα
- Ντομάτες
Βάσει αυτών των ενδιαφερουσών ανακαλύψεων ίσως μπορούμε να στηρίξουμε την πνευματική μας ευεξία μέσω των προβιοτικών και της διατροφής μας. Η διατροφή μας επηρεάζει και την μικροχλωρίδα μας αλλά και την πνευματική μας υγεία.
Δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες και με μέτρο κατανάλωση κρέατος έχει συσχετιστεί με ανάπτυξη ωφέλιμων βακτηρίων που παράγουν SCFAs όπως το βουτυρικό οξύ. Αντιθέτως όσοι ακολουθούν δυτικού τύπου διατροφή, με συχνή κατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων, γρήγορου φαγητού, ζωικών προϊόντων τείνουν να έχουν λιγότερα ωφέλιμα βακτήρια.
Χαρούμενο έντερο για ένα χαρούμενο μυαλό!
Βάλια Αντωνοπούλου
Βιολόγος – Βιοτεχνολόγος, MSc Μοριακή Διατροφή
Βιβλιογραφία
- Briguglio, M et al. (2018), Dietary Neurotransmitters: A Narrative Review on Current Knowledge.
- Carabotti, M et al. (2015), The Gut-Brain Axis: Interactions Between Enteric Microbiota, Central and Enteric Nervous Systems.
- Carpenter, S. (2012), That Gut Feeling
- Jenkins, T, A et al. (2015), Influence of Tryptophan and Serotonin on Mood and Cognition with a Possible Role of the Gut-Brain Axis.
- Carhartt RL & Nutt DJ. (2017), Serotonin and brain function: a tale of two receptors, 2017.
- Pirbaglou et al. (2016), Probiotic supplementation can positively affect anxiety and depressive symptoms: a systematic review of randomized controlled trials, Nutrition Research.
- Reigstad, C, S et al. (2015), Gut Microbes Promote Colonic Serotonin Production Through an Effect of Short-Chain Fatty Acids on Enterochromaffin Cells.
- Ridaura, V and Belkaid, Y. Git (2015), Microbiota: The Link to Your Second Brain.
- Ruining X et al. (2020), Oral treatment with Lactobacillus reuteri attenuates depressive-like behaviors and serotonin metabolism alterations induced by chronic social defeat stress.
- Yano, J, M et al. (2015), Indigenous Bacteria from the Gut Microbiota Regulate Host Serotonin Biosynthesis. You and Your Hormone
