Νόσος Alzheimer και άνοια: Πόσο μπορεί να επηρεάσει η διατροφή μας;
Περιεχόμενα:
Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής των ατόμων έχει οδηγήσει σε αύξηση του πληθυσμού που βρίσκεται στην τρίτη ηλικία. Μια από τις πιο δύσκολες στη διαχείριση νόσοι που καλείται να αντιμετωπίσει ο άνθρωπος είναι η γνωσιακή έκπτωση, η οποία μπορεί να είναι είτε ήπιας μορφής είτε πιο σοβαρής και να εξελιχθεί σε άνοια ή Alzheimer. Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε παγκοσμίως έδειξε ότι το 95% των συμμετεχόντων πιστεύει ότι θα εμφανίσει άνοια κάποια στιγμή στη ζωή του, ενώ 1 στους 4 πιστεύει ότι δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να κάνει για να προλάβει την εμφάνιση της νόσου! Όμως, ισχύει αυτό;
Από τι επηρεάζεται η νόσος;
Η νόσος Alzheimer είναι μια πολυπαραγοντική νόσος και έχουν προταθεί διάφοροι μηχανισμοί που εξηγούν την εμφάνιση και την εξέλιξή της. Ωστόσο, γι’ αυτό το λόγο δεν υπάρχει διαθέσιμη φαρμακευτική αγωγή, η οποία θεραπεύει τη νόσο. Σημαντική φαίνεται ότι είναι η επίδραση της χρόνιας φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες στην υγεία του νευρικού συστήματος. Με αυτό τον τρόπο αναδεικνύεται και ο ρόλος της διατροφής, η οποία μπορεί να δράσει κατά της φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες, προστατεύοντας και επηρεάζοντας την εξέλιξη της γνωσιακής έκπτωσης. Έχουν μελετηθεί η επίδραση τόσο μεμονωμένων θρεπτικών συστατικών όσο και ολοκληρωμένων διατροφικών προτύπων διατροφής!
Ποια θρεπτικά συστατικά έχουν θετική επίδραση;
Ωμέγα λιπαρά οξέα
Είναι γνωστά τα οφέλη της κατανάλωσης ωμέγα- 3 λιπαρών οξέων στη νευρική λειτουργία. Αποτελούν συστατικά των μεμβρανών των νευρικών κυττάρων επηρεάζοντας σημαντικά τη λειτουργία τους. Η συμπληρωματική χορήγηση των EPA και DHA, ωμέγα 3 λιπαρών οξέων που βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες σε μεγάλα λιπαρά ψάρια, οδήγησε σε βελτίωση τόσο της μνήμης όσο και της προσοχής.
Βιταμίνες του συμπλέγματος Β
Πολύ σημαντικές για τη λειτουργία του νευρικού μας συστήματος είναι οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, καθώς μελέτες έχουν δείξει ότι χαμηλά επίπεδα των συγκεκριμένων βιταμινών στον οργανισμό μας οδηγούν σε δυσλειτουργία του εγκεφάλου. Ακόμη, η χορήγηση βιταμινών του συμπλέγματος Β οδήγησε σε μειωμένα επίπεδα εγκεφαλική ατροφία σε άτομα με ήπια γνωσιακή λειτουργία. Κύριος μηχανισμός δράσης είναι μέσω μείωσης των επιπέδων ομοκυστεΐνης, τα αυξημένα επίπεδα της οποίας έχουν συνδεθεί με μειωμένη μνήμη αλλά και γενικευμένη γνωσιακή λειτουργία. Σύμφωνα με μελέτη, η χορήγηση βιταμινών του συμπλέγματος Β είχε σημαντική βελτίωση στη λειτουργικότητα του ατόμου όταν τα επίπεδα ομοκυστεΐνης ήταν αυξημένα. Τέλος, φαίνεται ότι δείχνουν ακόμη μεγαλύτερο όφελος όταν συγχορηγούνται με ωμέγα 3 λιπαρά οξέα.
Βιταμίνη D
Πρόσφατες μελέτες έχουν αναδείξει τη σημασία της βιταμίνης D στην εμφάνιση άνοιας και Alzheimer καθώς φαίνεται ότι τα χαμηλά επίπεδά της στον οργανισμό συνδέονται με αυξημένη εμφάνιση της νόσου. Με αυτό τον τρόπο φαίνεται πόσο σημαντικό αλλά και καθοριστικό μπορεί να είναι να διατηρήσουμε τη βιταμίνη D σε φυσιολογικά επίπεδα στον οργανισμό μας και να μην παραμελούμε τον τακτικό έλεγχό της.
Φωσφολιπίδια
Αποτελούν συστατικά των μεμβρανών των νευρικών μας κυττάρων και είναι υπεύθυνα για την επικοινωνία τους. Αποτελέσματα μελετών έδειξαν ότι τα χαμηλά επίπεδα φωσφατιδυλοχολίνης και σχετίζονται με εμφάνιση ήπιας γνωσιακής έκπτωσης και Alzheimer. Αντίθετα, υψηλά επίπεδα φωσφατιδυλοχολίνης συνδέθηκαν με καλύτερη γνωσιακή απόδοση, κάτι που επιβεβαιώθηκε και με απεικονιστική παρατήρηση. Ακόμη, σε μελέτη παρατηρήθηκε βελτίωση στη μνήμη, στη διάθεση και στη λειτουργικότητα των ατόμων με Alzheimer που έλαβαν συμπληρωματικά φωσφατιδυλοσερίνη.
Μπορεί ο τρόπος διατροφής μου να επηρεάσει τη νόσο;
Όπως είδαμε και νωρίτερα, πέρα από τα διάφορα θρεπτικά συστατικά που έχουν συσχετιστεί με την εμφάνιση άνοιας και Alzheimer, υπάρχουν δεδομένα για τη σύνδεση ολοκληρωμένων διατροφικών προτύπων, όπως η Μεσογειακή διατροφή, τα οποία έχει φανεί ότι έχουν ευεργετική επίδραση στη γνωσιακή λειτουργία.
Μετανάλυση του 2017, 41.492 ατόμων τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών και προοπτικών μελετών έδειξε ότι η υιοθέτηση της Μεσογειακής Διατροφής μπορεί να είναι ωφέλιμη για τη συνολική γνωσιακή λειτουργία, με ιδιαίτερα οφέλη στην ταχύτητα επεξεργασίας δεδομένων και στη μνήμη που σχετίζεται με την επεξεργασία πληροφοριών.
Ακόμη, δεδομένα για τον ελληνικό πληθυσμό, συνολικά 1.865 ατόμων σύμφωνα με τη μελέτη HELIAD που δημοσιεύτηκε το 2018 δείχνουν ότι η προσκόλληση στο Μεσογειακό πρότυπο διατροφής σχετίζεται με καλύτερη γνωσιακή απόδοση αλλά και χαμηλότερα επίπεδα εμφάνισης άνοιας. Μάλιστα για κάθε 1 μονάδα αύξησης του MedDietScore παρατηρήθηκε 10% μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης άνοιας.
Δεδομένου ότι δεν υπάρχει διαθέσιμη φαρμακευτική αγωγή για τη θεραπεία της νόσου Alzheimer και της άνοιας, καταλαβαίνουμε πόσο σημαντική είναι η πρόληψη και η καθυστέρηση της εμφάνισή της μέσω βελτίωση του τρόπου ζωής! Η ψυχολογία του ατόμου αλλά και η καλή διάθεση είναι καθοριστικά! Ενημερώσου και λάβε δράση έγκαιρα!
Ευαγγελία Αυγεράκη
Διαιτολόγος Διατροφολόγος, MSc
Βιβλιογραφία
- Mapstone et al., (2014) Plasma phospholipids identify antecedent memory impairment in older adults, Nat. Med.
- Moré et al., (2014), Positive Effects of Soy Lecithin-Derived Phosphatidylserine Plus Phosphatidic Acid on Memory, Cognition, Daily Functioning, and Mood in Elderly Patients With Alzheimer's Disease and Dementia, Adv Ther.
- Katarzyna Szczechowiak et al., (2019), Diet and Alzheimer's Dementia - Nutritional Approach to Modulate Inflammation, Pharmacology Biochemistry and Behavior.
- McGrattan et al., (2018), Effect of Dietary Interventions in Mild Cognitive Impairment: A Systematic Review, Br J Nutr.
- Jayedi et al., (2018), Vitamin D status and risk of dementia and Alzheimer’s disease: A meta-analysis of dose-response, Nutritional Neuroscience.
- Anastasiou et al., (2018), Mediterranean Diet and Cognitive Health: Initial Results From the Hellenic Longitudinal Investigation of Ageing and Diet, PLoS One
- Loughrey et al., (2017), The Impact of the Mediterranean Diet on the Cognitive Functioning of Healthy Older Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis, Adv Nutr.
