Ψευδάργυρος: ο φύλακας του ανοσοποιητικού!
Το ανοσοποιητικό μας σύστημα και η σωστή λειτουργία του μας απασχολεί έντονα τα τελευταία χρόνια.
Με την πανδημία συνειδητοποιήσαμε πόσο σημαντική είναι η φυσιολογική λειτουργία του αλλά και η θωράκισή του. Ένα στοιχείο που ήρθε στο προσκήνιο και συζητήθηκε αρκετά ήταν ο ψευδάργυρος. Πάμε να δούμε περισσότερα και να γνωρίζουμε καλύτερα αυτό το πολύτιμο θρεπτικό συστατικό!
Ο ψευδάργυρος είναι ένα απαραίτητο μέταλλο για τον οργανισμό. Συμμετέχει σε πάρα πολλά μονοπάτια του κυτταρικού μεταβολισμού, καθώς έχει καταλυτική δράση σε 100 περίπου ένζυμα.
Ποιες είναι οι δράσεις του ψευδαργύρου;
Ο ψευδάργυρος παίζει σημαντικό ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα, στον πολλαπλασιασμό και την κυτταρική διαίρεση αλλά και την ανάπτυξη του οργανισμού.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) ο ψευδάργυρος συμβάλλει:
- Στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
- Στη φυσιολογική γνωσιακή λειτουργία
- Στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των μαλλιών, των νυχιών και του δέρματος
- Στη φυσιολογική γονιμότητα και αναπαραγωγή
- Στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων τεστοστερόνης στο αίμα
- Στο φυσιολογικό μεταβολισμό οξέων και βάσεων
- Στο φυσιολογικό μεταβολισμό των μακροθρεπτικών συστατικών
- Στο φυσιολογικό μεταβολισμό των υδατανθράκων
- Στη φυσιολογική σύνθεση των πρωτεϊνών
- Στη φυσιολογική σύνθεση του DNA
- Στο φυσιολογικό μεταβολισμό της βιταμίνης Α
- Στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των οστών
- Στη διατήρηση της φυσιολογικής όρασης
- Στην προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες
Πόσο ψευδάργυρο χρειάζεται να λαμβάνω;
Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη (RDA) ψευδαργύρου είναι για τους ενήλικες άνδρες 11mg την ημέρα ενώ για τις ενήλικες γυναίκες 8mg την ημέρα. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, οι ανάγκες αυξάνονται σε 11mg και 12mg αντίστοιχα.
Ποια τρόφιμα είναι πλούσια σε ψευδάργυρο;
Μπορούμε να βρούμε ψευδάργυρο σε πάρα πολλά τρόφιμα που καταναλώνουμε καθημερινά. Πλούσιες πηγές είναι τα στρείδια και γενικότερα τα οστρακοειδή καθώς και το κόκκινο κρέας όπως μοσχάρι και χοιρινό. Άλλες καλές πηγές είναι τα φασόλια, οι κολοκυθόσποροι, τα κάσιους, τα αμύγδαλα καθώς και τα προϊόντα ολικής άλεσης. Γενικότερα, μια ισορροπημένη και πλήρης διατροφή καλύπτει επαρκώς τα επίπεδα ψευδαργύρου που χρειαζόμαστε.
Πότε έχουμε έλλειψη ψευδαργύρου;
Η έλλειψη ψευδαργύρου δεν απαντάται τόσο συχνά. Ωστόσο, δεδομένα από μια μεγάλη επιδημιολογική μελέτη στις ΗΠΑ NHANES III μας έδειξαν ότι το 35-45% των ενηλίκων άνω των 60 ετών δεν λαμβάνουν αρκετό ψευδάργυρο καθημερινά. Συχνά συμπτώματα της έλλειψης ψευδαργύρου είναι η μειωμένη ανάπτυξη στα παιδιά, η απώλεια της όρεξης και η μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Ποια είναι η σχέση του ψευδαργύρου με το ανοσοποιητικό;
Όπως είδαμε ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για τη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Πιο συγκεκριμένα, η έλλειψη ψευδαργύρου μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία της πρώτης γραμμής άμυνας του οργανισμού, καθώς μπορεί να επηρεάζει τη λειτουργία των μακροφάγων, των ουδετερόφιλων, των NK φονικών κυττάρων αλλά και των πρωτεϊνών του συμπληρώματος. Ακόμη, ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος και για τη δευτερογενή απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος με κύρια δράση του τη φυσιολογική παραγωγή των Τ λεμφοκυττάρων.
Πέρα από τη ρυθμιστική δράση που εμφανίζει στο ανοσοποιητικό σύστημα, ο ψευδάργυρος φαίνεται ότι έχει σημαντική αντιϊκή δράση. Ειδικότερα, μπορεί να επηρεάσει στην αντιγραφή του ιού αλλά και την πρωτεϊνοσύνθεσή του, επηρεάζοντας τελικά τον πολλαπλασιασμό του. Γι΄ αυτούς τους λόγους η χορήγηση ψευδαργύρου αποτελεί πιθανώς ένα εργαλείο στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του COVID-19.
Ευαγγελία Αυγεράκη
Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος, MSc.
Βιβλιογραφία
- European Food Safety Authority. U.S. Department of Agriculture, Agricultural Research Service. FoodData Central 2019.
- Hira Shakoor, Jack Feehan, Ayesha S Al Dhaher, Habiba I Ali, Carine Platat, Leila Cheikh Ismail, Vasso Apostolopoulos, Lily Stojanovska, Immune-boosting role of vitamins D, C, E, zinc, selenium and omega-3 fatty acids: Could they help against COVID-19?. Maturitas. 2021 Jan; 143:1-9.
- Skalny A.V., Rink L., Ajsuvakova O.P., Aschner M., Gritsenko V.A., Alekseenko S.I., Svistunov A.A., Petrakis D., Spandidos D.A., Aaseth J. Zinc and respiratory tract infections: perspectives for COVID‑19. Int. J. Mol. Med. 2020;46(1):17–26.
